Kannabinoidy w mózgu – co dokładnie robią z naszym układem nerwowym?
Kannabinoidy – zarówno te naturalnie produkowane w naszym ciele (endokannabinoidy), jak i te pochodzące z roślin konopi (fitokannabinoidy, np. THC, CBD) – odgrywają kluczową rolę w regulacji pracy mózgu i całego układu nerwowego.
Choć ich działanie kojarzy się głównie z relaksem lub euforią, rzeczywistość jest dużo bardziej złożona i naukowo udokumentowana. Sprawdź, jak działają kannabinoidy na poziomie neurologicznym.
1. Układ endokannabinoidowy – nasze wewnętrzne THC
Każdy człowiek posiada tzw. układ endokannabinoidowy (ECS). Składają się na niego:
-
receptory CB1 i CB2 (rozmieszczone w mózgu, rdzeniu kręgowym i narządach),
-
endokannabinoidy – naturalne związki (np. anandamid, 2-AG),
-
enzymy rozkładające te związki po spełnieniu funkcji.
Układ ten działa jak system równowagi biologicznej, regulując:
-
nastrój,
-
apetyt,
-
sen,
-
ból,
-
pamięć i uczenie się,
-
odpowiedź immunologiczną.
2. Co dzieje się, gdy przyjmujemy THC lub CBD?
🔥 THC (tetrahydrokannabinol):
-
wiąże się głównie z receptorami CB1 w mózgu,
-
imituje działanie naturalnego anandamidu,
-
pobudza układ nagrody, co prowadzi do euforii i relaksu,
-
może zakłócać pamięć krótkotrwałą i koordynację (szczególnie w wysokich dawkach),
-
w dużych ilościach może powodować niepokój, paranoję lub zaburzenia percepcji.
🌿 CBD (kannabidiol):
-
nie łączy się bezpośrednio z CB1 i CB2, ale wpływa pośrednio na ECS,
-
moduluje działanie THC – może łagodzić jego psychoaktywne skutki,
-
wzmacnia sygnalizację serotoniny, GABA i innych neuroprzekaźników,
-
działa przeciwlękowo, neuroprotekcyjnie i przeciwzapalnie.
3. Jakie funkcje nerwowe regulują kannabinoidy?
| Funkcja neurologiczna | Działanie kannabinoidów |
|---|---|
| Nastrój | Stabilizacja emocji, działanie przeciwlękowe |
| Ból | Redukcja sygnałów bólowych w rdzeniu kręgowym |
| Pamięć i koncentracja | THC zaburza pamięć krótkotrwałą, CBD ją stabilizuje |
| Sen | Regulacja cyklu dobowego, ułatwianie zasypiania |
| Neuroplastyczność | Wspieranie tworzenia nowych połączeń nerwowych |
| Motywacja i apetyt | THC stymuluje głód, poprawia apetyt |
4. Działanie neuroprotekcyjne
CBD oraz niektóre inne kannabinoidy wykazują:
-
działanie przeciwutleniające – chronią komórki nerwowe przed stresem oksydacyjnym,
-
wpływ na neurogenezę (tworzenie nowych neuronów),
-
możliwość łagodzenia objawów w chorobach neurodegeneracyjnych, takich jak:
-
choroba Parkinsona,
-
stwardnienie rozsiane (SM),
-
choroba Alzheimera,
-
padaczka lekooporna (np. u dzieci z zespołem Dravet).
-
5. Kannabinoidy a neuroprzekaźniki
Kannabinoidy nie działają w próżni – wpływają na inne układy neurochemiczne:
| Neuroprzekaźnik | Efekt działania kannabinoidów |
|---|---|
| Dopamina | THC zwiększa jej poziom → euforia, motywacja |
| Serotonina | CBD zwiększa aktywność receptorów 5-HT1A → uspokojenie |
| GABA | CBD wspiera hamowanie impulsów nerwowych → relaks |
| Glutaminian | THC i CBD mogą zmniejszać nadaktywność → neuroprotekcja |
6. Możliwe skutki uboczne działania na mózg
-
THC w nadmiarze: zaburzenia pamięci, lęk, ospałość, trudności z koncentracją.
-
CBD: ogólnie dobrze tolerowane, rzadko: senność, suchość w ustach.
-
U osób młodych nadmiar THC może zakłócać rozwój mózgu, jeśli stosowany przewlekle.
Podsumowanie
-
Kannabinoidy oddziałują na mózg poprzez receptory CB1 i CB2, regulując nastrój, sen, ból i wiele innych funkcji.
-
THC działa bezpośrednio na receptory CB1, dając efekt euforyczny, ale też zaburzając pamięć i percepcję.
-
CBD nie działa psychoaktywnie, ale wspiera układ nerwowy i łagodzi skutki THC.
-
Działanie kannabinoidów zależy od dawki, formy, predyspozycji biologicznych oraz wieku użytkownika.
-
W medycynie rola kannabinoidów w neuroprotekcji i terapii padaczki, SM czy lęku jest coraz bardziej udokumentowana.
